هنگام قدم زدن در ساحل یا شنا در رودخانه حتما با صحنه ای آشنا روبرو شده اید. صحنه ی به گل نشستن لنگه دمپایی یا شناور بودن آن روی آب و سرنوشت مبهمی که این قطعات پلاستیکی در چند صد سال آینده دارند و مهمان ناخوانده طبیعت و محیط زیست خواهند بود. ابداع دمپایی فلیپ فلاپ زیست تخریب پذیر از جدیدترین تلاش های بشر برای کاهش خطرات ازدیاد زباله ها در طبیعت است.
در اثر سهل انگاری انسان و جریانات اقیانوسی، جزایر کم سکونت کوکوس (کیلینگ) در حدود 1300 مایلی شمال غربی استرالیا به نوعی غربال برای آلودگی پلاستیکی در دریا تبدیل شده است. یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که 26 جزیره در زنجیره نعل اسبی، 414 میلیون قطعه زباله انسانی با وزن تقریباً 238 تن را جمع آوری کرده اند که در میان این هزاران تن پلاستیک، حدود 977000 کفش و عمدتاً دمپایی، وجود دارد.
اما حالا محققانی که به دنبال کاهش ردپای محیطی این دمپایی محبوب هستند، با استفاده از جلبک فلیپ فلاپ های زیست تخریب پذیر ساخته اند.
دمپایی فلیپ فلاپ چیست
فلیپ فلاپ یک نوع صندل سبک است که معمولاً به عنوان نوعی پاپوش معمولی پوشیده می شود. آنها از یک کف صاف تشکیل شده اند که توسط یک بند Y شکل معروف به بند انگشتی که بین انگشتان اول و دوم و اطراف هر دو طرف پا می گذرد، آزادانه روی پا قرار می گیرد. این سبک از کفش‌ها توسط مردم فرهنگ‌های بسیاری در سراسر جهان پوشیده شده است. طراحی این دمپایی ممکن است از زوری سنتی ژاپنی الهام گرفته شده باشد.
صندل های بنددار هزاران سال است که پوشیده شده اند و قدمت آنها به عکس هایی از آنها در نقاشی های دیواری مصر باستان مربوط به 4000 سال قبل از میلاد می رسد. یک جفت یافت شده در اروپا از برگ های پاپیروس ساخته شده بود و قدمت آن تقریباً 1500 سال است. این نسخه های اولیه دمپایی از مواد بسیار متنوعی ساخته شده بودند. صندل های مصر باستان از پاپیروس و برگ خرما ساخته می شدند. مردم ماسایی آفریقا آنها را از پوست خام درست می کردند. در هند آنها را از چوب می ساختند. در چین و ژاپن از کاه برنج استفاده می شد. از برگ های سیزالاز برای ساختن ریسمان صندل در آمریکای جنوبی استفاده می شد، در حالی که بومیان مکزیک از گیاه یوکا استفاده می کردند.
دمپایی فلیپ فلاپ زیست تخریب پذیر
یونانیان و رومیان باستان نیز نسخه هایی از این دمپایی را می پوشیدند. در صندل های یونانی، بند پنجه بین انگشتان اول و دوم قرار می گرفت، در حالی که صندل های رومی دارای بند بین انگشتان دوم و سوم بودند.
تا این مرحله از تاریخ این صندل ها مشکل خاصی برای طبیعت ایجاد نمی کردند چون هم تعداد آنها کم بود و هم از مواد طبیعی ساخته می شدند که قابلیت تجزیه در طبیعت را داشتند. اما با ورود به دنیای مدرن، با تغییر مواد استفاده شده در ساخت آنها به مواد پایه نفتی و تجزیه ناپذیر و تولید انبوه آنها، محیط زیست با یک چالش اساسی روبرو شد.
پس از جنگ جهانی دوم فلیپ فلاپ مدرن در ایالات متحده محبوب شد زیرا سربازانی که از جنگ برمی گشتند زوری ژاپنی را با خود به آمریکا می آوردند. این مدل ها در دهه 1950 در دوران شکوفایی پس از جنگ و پس از پایان خصومت‌های جنگ کره، رواج یافت. همانطور که آنها در فرهنگ عامه آمریکایی پذیرفته شدند، صندل ها دوباره طراحی شدند و به رنگ های روشن که بر طراحی دهه 1950 غالب بود تغییر یافتند. آنها به دلیل راحتی و سادگی خود به سرعت محبوب شدند و در فروشگاه های ساحلی و به عنوان صندل تابستانی محبوب بودند. در طول دهه 1960، دمپایی با سبک زندگی ساحلی کالیفرنیا پیوند محکمی پیدا کرد.
ساخت دمپایی های فلیپ فلاپ زیست تخریب پذیر
گروهی از دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو به فکر افتادند تا ماده ای اختراع کنند که در عین داشتن خواص مناسب برای ساخت این صندل ها، بتواند پس از رها شدن در طبیعت تجزیه و تخریب شود. سرپرست این پروژه تحقیقاتی معتقد است «ما باید عادات خود را تغییر دهیم و مسئولیت شخصی برای استفاده کمتر از پلاستیک در زندگی‌مان را بپذیریم. اگرچه پلاستیک ماده بسیار مفیدی است که در اطراف ما وجود دارد، ولی ما باید به نقطه ای برسیم که وقتی کسی محصولی را می خرد، اصرار داشته باشد که تجزیه پذیر باشد.
برای ساخت صندل ها، تیمی از دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو از روغن استخراج شده از جلبک ها به عنوان پایه ای برای فوم پلی اورتان استفاده کردند که معمولاً با استفاده از نفت ساخته می شود.
بورکارت، عضو این تیم تحقیقاتی: ما با رشد جلبک‌ها شروع می‌کنیم و آنها را در حوضچه‌هایی پرورش می‌دهیم که می‌توانیم آنها را تا تراکم بسیار بالا پرورش دهیم. “در آن مرحله زمانی که آنها به طور کامل رشد کردند، ما آب را از آنها خارج می کنیم … و اساساً می توانیم جلبک ها را به یک خمیر بسیار چسبناک تبدیل کنیم.”
سپس روغن‌هایی که چربی یا لیپید نیز نامیده می‌شوند از این خمیر استخراج می‌شوند و به عنوان پایه پلیمر استفاده می‌شوند.
البته فرموله کردن یک فوم زیست تخریب پذیر که هنوز مشخصات تجاری کفش را برآورده می کند، به صدها تلاش نیاز دارد و در نهایت نتیجه همچنان به مقدار قابل توجهی نفت متکی است. هم اکنون فوم فلیپ فلاپ این تیم با استفاده از 52 درصد محتوای زیستی یا مواد مشتق شده از روغن جلبک ساخته شده است.
با وجود اینکه تقریباً نیمی از کفش‌ها از منابع سنتی و غیرقابل تجدید ساخته شده‌اند، آزمایش‌های این مطالعه نشان می‌دهد که زیره ساخته شده در این روش پس از دو هفته مدفون شدن در خاک، 71 درصد از جرم خود را از دست داده است. یافته های آنها نشان می دهد که دمپایی های فلیپ فلاپ زیست تخریب پذیر باید در حدود ۱۸ هفته در شرایط مناسب در خاک یا کمپوست کاملاً خراب شوند.
استفن میفیلد ، میکروبیولوژیست در UCSD و یکی از نویسندگان این تحقیق می گوید: «این مقاله نشان می دهد که ما فوم هایی با کیفیت تجاری داریم که در محیط طبیعی تجزیه می شوند . پس از صدها فرمولاسیون، سرانجام به فرمولاسیونی دست یافتیم که با مشخصات تجاری مطابقت داشت. 52 درصد این فوم‌ها از مواد زیستی هستند و ما در نهایت ما به 100 درصد خواهیم رسید. هم اکنون شرکت‌های مختلف سازنده کفش برای استفاده از این محصول درخواست های خود را به این تیم تحقیقاتی ارسال کرده اند.
اگرچه در دو سه قرن گذشته فعالیت های صنعتی انسان ها با سرعت وصف ناشندنی به تخریب طبیعت منجر شده است، امید است که تحقیقات و تلاش های علمی محققان در سرتاسر جهان باعث تولید علوم و ساخت موادی شود که بیش از پیش با طبیعت سازگار بوده و باعث کاهش سرعت تخریب محیط زیست پیرامون ما بشود. نظر شما در مورد کفش های تجزیه پذیر در طبیعت چیست؟ آیا زمانی فرا می رسد که زیست تخریب پذیر بودن به یکی از فاکتورهای مهم در هنگام خرید کفش تبدیل شود؟